วิเคราะห์เหตุ คริสเตียน อีริคเซ่น วูบคาสนามศึก ยูโร 2020 - เจอเคสแบบนี้ต้องช่วยชีวิตอย่างไร

            เพจหมอไทยวิเคราะห์สาเหตุ คริสเตียน อีริคเซ่น หมดสติขณะแข่งขัน ยูโร 2020 คู่ เดนมาร์ก - ฟินแลนด์ เกิดจากอะไรได้บ้าง ด้านกู้ชีพแนะ เจอเคสแบบนี้ต้องช่วยชีวิตอย่างไร ยกย่องขั้นตอนช่วยเหลือในสนาม

 

ภาพจาก FRIEDEMANN VOGEL  / AFP

          จากเหตุการณ์ที่ทั่วโลกให้กำลังใจกับกรณี คริสเตียน อีริคเซ่น กองกลางตัวความหวัง ทีมชาติเดนมาร์ก ที่เกิดหมดสติล้มลงในสนามขณะกำลังแข่งขันยูโร 2020 นัดแรก กับทีมชาติฟินแลนด์ เมื่อวันที่ 12 มิถุนายน 2564 ซึ่งหลังเกิดเหตุการณ์ผู้ตัดสินได้หยุดเกมชั่วคราวและเรียกหน่วยพยาบาลเข้ามาช่วยเหลือทันที ช่วงหนึ่งมีการ CPR ช่วยชีวิตนักฟุตบอลรายนี้ก่อนจะส่งโรงพยาบาล ก่อนล่าสุดจะอาการฟื้นตัวแล้วนั้น

            เกี่ยวกับเรื่องนี้ วันที่ 12 มิถุนายน 2564 เพจเฟซบุ๊ก 1412 Cardiology  ซึ่งเป็นเพจคุณหมอที่ให้ความรู้เรื่องการแพทย์ มองถึงกรณีการหมดสติของ อีริคเซ่น ระบุว่า ในเคสของนักกีฬาเป็นอาชีพที่แข็งแรงมาก น่าจะมีการตรวจคัดกรองหัวใจและหลอดเลือดมาอย่างละเอียด รวมทั้งวอร์มร่างกายก่อนลงเล่นด้วย แต่กลับเกิดเหตุล้มลงหมดสติ มีสาเหตุที่เป็นไปได้หลายอย่าง คือ

 

ภาพจาก JONATHAN NACKSTRAND / AFP

          1. ลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดแดงปอดฉับพลัน ในปริมาณที่มากจนทำให้เลือดกลับเข้าหัวใจห้องซ้ายได้จำกัด ประกอบกับแรงดันในหัวใจข้างขวาสูงมากจำกัดการทำงานของหัวใจห้องซ้าย การออกแรงที่ร่างกายต้องใช้เลือดในปริมาณสูง เลือดไปเลี้ยงสมองไม่พอทำให้หมดสติได้

            2. หลอดเลือดหัวใจอุดตันฉับพลัน กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด และแสดงอาการด้วยหัวใจห้องล่างเต้นผิดจังหวะรุนแรง ซึ่งเกิดได้แม้กับนักกีฬาหรือคนอายุน้อย

            3. ทางเดินหลอดเลือดหัวใจผิดปกติแต่กำเนิด โดยเฉพาะรายที่หลอดเลือดหัวใจวิ่งพาดผ่านหลอดเลือดแดงใหญ่ที่ไปเลี้ยงร่างกายและหลอดเลือดแดงใหญ่ที่ไปเลี้ยงปอด เวลาออกกำลังแรงดันที่สูงขึ้นในหลอดเลือดแดงใหญ่ทั้งสองบีบรัดหลอดเลือดหัวใจทำให้กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดฉับพลัน และแสดงอาการด้วยหัวใจห้องล่างเต้นผิดจังหวะรุนแรง แต่ส่วนใหญ่มักจะแสดงอาการมาก่อนหน้านี้แล้วไม่น่าเกิดกับนักกีฬาอาชีพ

            4. โรคหัวใจแต่กำเนิด บางชนิดที่มีพังผืดในผนังหัวใจชักนำให้เกิดการเต้นผิดจังหวะของหัวใจห้องล่างรุนแรงจนหมดสติฉับพลันได้ขณะออกแรง ที่พบบ่อยในกลุ่มโรคนี้ได้แก่  กล้ามเนื้อหัวใจหนา (Hypertrophic Cardiomyopathy) หรือ ภาวะหัวใจห้องล่างขวาผิดปกติ / คาร์ดิโอไมโอแพที (Arrhythmogenic Right Ventricular Cardiomyopathy) ทั้งสองโรคนี้มักจะตรวจพบตั้งแต่ตอนตรวจคัดกรอง

            5. โรคพันธุกรรมไฟฟ้าหัวใจ ที่เกิดการเต้นผิดจังหวะของหัวใจห้องล่างรุนแรงจนหมดสติฉับพลันได้ขณะออกแรง

            6. โรคหัวใจห้องล่างเต้นผิดจังหวะที่เกิดในโครงสร้างหัวใจปกติที่สัมพันธ์กับการออกแรงและทำให้หมดสติได้

            7. เป็นลมจากรีเฟล็กซ์ (Reflex syncope) ที่สัมพันธ์กับการออกกำลัง ปกติเราจะพบหลังออกกำลังทันที แต่สามารถเกิดได้ในการเล่นกีฬาที่เร่งระดับการออกกำลังเป็นช่วง ๆ และผ่อน หากพักผ่อนไม่พอ ร่างกายขาดน้ำ อาจกระตุ้นให้เกิดง่ายขึ้น กลุ่มนี้มักจะฟื้นได้เองในเวลาไม่เกิน 1 นาที และไม่ต้อง CPR

            8. เกิดจากปัจจัยภายนอก ที่ทำให้หมดสติขณะออกแรงจนต้อง CPR เช่น การใช้สารเสพติดบางชนิดในปริมาณมากก่อนการแข่งขัน

ภาพจาก  UEFA EURO 2020

           อย่างไรก็ตาม ในกรณีของ คริสเตียน อีริคเซ่น จะเกิดจากสาเหตุใดนั้น ต้องรอการวินิจฉัยจากทีมแพทย์อีกครั้ง

            ขณะที่เพจเฟซบุ๊ก ห้องฉุกเฉินต้องรู้  ออกมาชื่นชมภาพการเร่งช่วยเหลือ คริสเตียน อีริคเซ่น อย่างเร่งด่วน เริ่มตัวแต่เพื่อนร่วมทีมเข้าช่วยทันที กรรมการส่งสัญญาณเรียกทีมแพทย์สนามทันที เริ่มทำการกดหน้าอกปั๊มหัวใจทันที ภาพสุดท้ายที่เห็นคือ อีริคเซ่น นอนบนเปลได้สติ เป็นข้อบ่งชี้ว่าเป็นปฏิบัติการกู้ชีพที่รวดเร็วมาก ขอบคุณระบบกู้ชีพช่วยชีวิตไว้

            ส่วนกรณีหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันของนักกีฬาขณะกำลังแข่งขันส่วนใหญ่เกิดจากหัวใจเต้นผิดจังหวะที่เรียกว่าเต้นพริ้ว ซึ่งการรักษาสำคัญเร่งด่วนคือการช็อตกระแสไฟฟ้า (Defibrillation)  จึงจำเป็นต้องมีเครื่อง AED หรือเครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจ ในทุกสนามแข่ง หรือแม้แต่ในฟิตเนส

             ข้อควรทำเมื่อเจอกรณีหมดสติขณะเล่นกีฬา

            1. ประเมินความรู้สึกตัวหัวใจหยุดเต้นหรือเปล่า
            2. คลำชีพจรไม่ได้ หรือหายใจเฮือก
            3. ร้องขอความช่วยเหลือ ขอทีมแพทย์
            4. กดหน้าอกปั๊มหัวใจให้เร็วที่สุด
            5. ติดเครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจ (AED) ให้เร็วที่สุด

ภาพจาก FRIEDEMANN VOGEL / AFP 

            หลังจาก อีริคเซ่น ได้รับการ CPR และถูกส่งตัวไปโรงพยาบาล ทางสมาคมฟุตบอลเดนมาร์ก แจ้งว่า อีริคเซ่น ฟื้นแล้ว ขณะนี้อยู่ระหว่างการตรวจสอบเพิ่มเติมที่โรงพยาบาลโดยละเอียด

             รายงานจาก เดลี่เมล เปิดเผยว่า ที่ผ่านมา อีริคเซ่น ผ่านการทดสอบร่างกายมาตลอด 11 ปี ตั้งแต่ลงเล่นฟุตบอลระดับอาชีพ ไม่เคยพบปัญหาด้านโรคหัวใจ โดยเขามีสภาพร่างกายที่ดีเยี่ยมจากการทดสอบตลอดอาชีพค้าแข้งตั้งแต่ลงเล่นกับ อาแจ็กซ์, ท็อตแน่ม, อินเตอร์ มิลาน และทีมชาติเดนมาร์ก ซึ่งการหมดสติของเขาจึงเป็นเรื่องที่น่าตกใจเพราะไม่เคยมีใครคาดคิด

ขอบคุณข้อมูลจาก เฟซบุ๊ก 1412 Cardiology,  เฟซบุ๊ก ห้องฉุกเฉินต้องรู้, เดลี่เมล